Czym jest udar niedokrwienny?

Mózg potrzebuje do pracy ciągłego dopływu krwi. Podczas udaru do części mózgu przestaje dopływać krew. Niedokrwiony obszar ulega uszkodzeniu. Jego funkcje stają się upośledzone lub utracone. Większość udarów spowodowana jest niedrożnością naczynia krwionośnego doprowadzającego krew do mózgu. To właśnie określa się mianem udaru niedokrwiennego. Dochodzi do niego również, jeśli pęknie naczynie krwionośne w mózgu (udar krwotoczny).

Widok głowy i górnej części ciała od przodu pokazujący tętnice szyjne i mózg.

Tętnice szyjne to duże naczynia przenoszące krew z serca do mózgu.

Z serca do mózgu

Serce to pompa. Pompuje bogatą w tlen krew do naczyń krwionośnych zwanych tętnicami. Jeśli tętnica pomiędzy sercem a mózgiem przestanie być drożna, mózg nie zostanie zaopatrzony w odpowiednią ilość tlenu. Niektóre blokady tętnic wynikają z odkładającego się w nich tłuszczu (płytka miażdżycowa). Tętnice bywają również blokowane przez skrzepy krwi. Niektóre skrzepy krwi tworzą się na płytce miażdżycowej. Inne powstają w sercu – zwłaszcza u osób z migotaniem przedsionków, czyli z nieregularnym rytmem serca. Jeśli fragment płytki miażdżycowej lub skrzep oderwie się i przedostanie do układu krwionośnego, może zablokować przepływ krwi do mózgu i w efekcie spowodować udar.

Jak dochodzi do udaru

Udar niedokrwienny ma miejsce, gdy tętnica dostarczająca krew do mózgu zostanie mocno zwężona lub przestanie być drożna. Może być to spowodowane odkładającą się płytką miażdżycową. Może również do niego dojść, gdy niewielki fragment płytki miażdżycowej lub skrzepu krwi (czop zatorowy) oderwie się od naczynia krwionośnego lub serca i popłynie z krwią. Czop zatorowy płynie z krwią do momentu, aż utknie w małym naczyniu krwionośnym w mózgu.

Zdrowe tętnice. W zdrowej tętnicy błona śluzowa ściany tętnicy jest gładka. Dzięki temu krew może swobodnie płynąć do mózgu i innych narządów. Mózg otrzymuje niezbędną do funkcjonowania ilość krwi.

Uszkodzone tętnice. Wysokie ciśnienie, palenie papierosów, wysoki poziom cholesterolu lub inne problemy mogą spowodować szorstkość ścian tętnic. To z kolei umożliwia odkładanie się na nich płytki miażdżycowej. Na płytce miażdżycowej mogą się tworzyć skrzepy krwi. W ten sposób dochodzi do zwężenia tętnic i ograniczenia przepływu krwi.

Przekrój zdrowej tętnicy szyjnej pokazujący przepływ krwi.

Zdrowe tętnice

Przekrój tętnicy szyjnej pokazujący płytkę miażdżycową i skrzep krwi.

Uszkodzone tętnice

Objawy udaru

Poczucie osłabienia. Nagłe poczucie osłabienia, mrowienia lub utrata czucia po jednej stronie twarzy lub ciała, w tym w ręce lub nodze.
Problemy z widzeniem. Może wystąpić nagłe podwójne widzenie lub problemy z widzeniem w jednym lub obu oczach.
Problemy z mówieniem. Może wystąpić nagły problem z mówieniem, mowa może być niewyraźna lub mogą pojawić się trudności ze zrozumieniem innych.
Problemy z poruszaniem się. Mogą wystąpić nagłe problemy z chodzeniem, zawroty głowy, uczucie wirowania, utrata równowagi, wrażenie spadania bądź omdlenia.

Uwaga: W przypadku wystąpienia jakiegokolwiek z powyższych objawów należy jak najszybciej zadzwonić pod numer 911 i do lekarza rodzinnego.

F.A.S.T. to prosty sposób zapamiętania objawów udaru. Jeśli wystąpią takie objawy, należy szybko zadzwonić pod numer 911.

F.A.S.T. oznacza:

F to wiotczenie twarzy (ang. face drooping) – jedna strona twarzy jest wiotka lub odrętwiała. Gdy dana osoba się uśmiecha, jeden kącik opada.
A to słabość ręki (ang. arm weakness) – jedna ręka osłabła lub zdrętwiała. Gdy dana osoba podnosi obie ręce jednocześnie, jedna ręka może opaść na dół.
S to problemy z mówieniem (ang. speech difficulty) – może wystąpić niewyraźna mowa lub problemy z mówieniem. Dana osoba nie jest w stanie powtórzyć prostego zdania.
T oznacza, że czas zadzwonić pod numer 911 (ang. time to call). Jeżeli ktoś wykazuje którykolwiek z powyższych objawów, należy natychmiast zadzwonić pod numer 911, nawet jeśli objawy ustaną. Należy zapamiętać czas pierwszego wystąpienia określonych objawów.