Sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt là gì?

Ung thư tuyến tiền liệt là tình trạng phát triển ngoài tầm kiểm soát của các tế bào tuyến tiền liệt bị thay đổi (đột biến). Những tế bào này không có hình dạng, hoạt động hoặc chức năng như bình thường.

Ung thư tuyến tiền liệt bắt đầu ở tuyến tiền liệt. Nhưng theo thời gian, nó có thể phát triển và lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

Các yếu tố nguy cơ gây ung thư tuyến tiền liệt

Những thứ có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới được gọi là các yếu tố nguy cơ. Những yếu tố này bao gồm:

• Tuổi. Khi quý vị già đi, nguy cơ bị ung thư tuyến tiền liệt của quý vị tăng lên.

• Tiền sử gia đình. Nếu cha hoặc anh trai quý vị bị ung thư tuyến tiền liệt, nguy cơ của quý vị có thể cao hơn.

• Chủng tộc. Nam giới Mỹ gốc Phi và nam giới có nguồn gốc châu Phi khác có nhiều khả năng mắc ung thư tuyến tiền liệt hơn những nam giới khác. Họ cũng có nhiều khả năng tử vong do ung thư tuyến tiền liệt hơn nam giới da trắng mắc bệnh này. Lý do của tình trạng này vẫn chưa rõ ràng.

Sàng lọc ung thư

Sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt có thể giúp phát hiện ung thư trước khi nó gây ra vấn đề. Các kiểm tra sàng lọc thường được sử dụng nhất là khám trực tràng bằng ngón tay (digital rectal exam, DRE) và xét nghiệm máu tìm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (prostate specific antigen, PSA).

Trao đổi với chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị về ưu điểm và nhược điểm của việc sàng lọc thường xuyên bắt đầu từ 50 tuổi nếu quý vị có nguy cơ trung bình bị ung thư tuyến tiền liệt. Hãy nói chuyện này khi 40 tuổi nếu quý vị có nguy cơ cao hơn vì các yếu tố nguy cơ của quý vị.

Trước khi kiểm tra sàng lọc

Nếu quý vị quyết định sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt, hãy chắc chắn việc cho chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị biết về:

• Các vấn đề sức khỏe mà quý vị có

• Các thành viên trong gia đình đã từng bị ung thư tuyến tiền liệt hoặc các bệnh ung thư khác

• Tất cả các loại thuốc, thảo dược, vitamin và thực phẩm chức năng mà quý vị dùng

• Các vấn đề về đi tiểu hoặc các triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu

Khám trực tràng bằng ngón tay (DRE)

Chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị có thể thực hiện DRE. Việc này được thực hiện bằng cách nhẹ nhàng đưa một ngón tay đeo găng đã bôi trơn vào trực tràng để sờ bề mặt tuyến tiền liệt của quý vị (nằm ngay bên cạnh trực tràng của quý vị). Việc này nhanh và thường không gây đau. Nhiều vấn đề về tuyến tiền liệt có thể được phát hiện bằng cách thăm khám này. Không tất cả các vùng của tuyến tiền liệt đều có thể được sờ thấy trong khi DRE.

DRE chỉ mất vài giây.

Xét nghiệm PSA

PSA là một protein do tế bào tuyến tiền liệt tạo ra (cả tế bào bình thường và tế bào ung thư). Nồng độ PSA của quý vị có thể được đo bằng xét nghiệm máu. Nồng độ PSA cao hoặc đã tăng dần theo thời gian có thể là do ung thư tuyến tiền liệt gây ra. Nhưng nó cũng có thể do một vấn đề khác gây ra mà không phải ung thư. Nồng độ PSA thấp hơn có nghĩa là ít khả năng bị ung thư hơn.

Nếu kết quả xét nghiệm PSA toàn phần của quý vị không bình thường, chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị cũng có thể kiểm tra:

• Tỷ lệ PSA tự do (percent-free PSA, fPSA). Đây là tỷ lệ PSA tự do và PSA toàn phần. PSA tự do là PSA không gắn kết với một số protein nhất định trong máu. Tỷ lệ PSA tự do thấp hơn có nghĩa là nguy cơ bị ung thư tuyến tiền liệt cao hơn.

• Chỉ số sức khỏe tuyến tiền liệt (prostate health index, PHI) hoặc kiểm tra 4Kscore. Các chỉ số này kết hợp kết quả của các loại PSA khác nhau để có được điểm số cho thấy khả năng một nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt.

• Tốc độ tăng PSA. Đây là nồng độ PSA đang tăng nhanh ở mức nào theo thời gian.

• Mật độ PSA (PSA density, PSAD). Đây là mối quan hệ giữa nồng độ PSA với kích thước của tuyến tiền liệt.

Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến nồng độ PSA. Các yếu tố đó bao gồm tuổi, tuyến tiền liệt phì đại, một số loại thuốc, một số chất bổ sung và ung thư tuyến tiền liệt. Các yếu tố khác có thể gây ra những thay đổi PSA ngắn hạn, như là nhiễm trùng tuyến tiền liệt hoặc quan hệ tình dục gần đây. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị có thể giải thích những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến thời gian xét nghiệm PSA và kết quả của quý vị.

Các xét nghiệm khác

Đây là vấn đề với việc sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt: Các vấn đề được phát hiện khi DRE có thể không phải là khối u. Và nồng độ PSA cao không phải lúc nào cũng có nghĩa là ung thư. Vì vậy, có thể cần nhiều kiểm tra hơn. Những kiểm tra này có thể bao gồm:

• Lặp lại xét nghiệm PSA. Quý vị có thể chờ một thời gian và sau đó thực hiện một xét nghiệm PSA khác.

• Khám trực tràng bằng ngón tay. Có thể cần thực hiện xét nghiệm này nếu DRE không được thực hiện cùng với xét nghiệm PSA.

• Xét nghiệm PSA khác. Có thể thực hiện các loại xét nghiệm PSA khác (như đã đề cập ở trên) để có thêm thông tin chi tiết hơn.

• Kiểm tra chẩn đoán hình ảnh.  Nếu có nghi ngờ ung thư, có thể cần phải thực hiện các kiểm tra chẩn đoán hình ảnh để giúp tìm kiếm những thay đổi bên trong tuyến tiền liệt. Siêu âm qua trực tràng và chụp MRI có thể phát hiện những thay đổi có thể là ung thư tuyến tiền liệt.

• Sinh thiết. Xét nghiệm này lấy những mảnh mô nhỏ (gọi là mẫu) ở tuyến tiền liệt bằng cách sử dụng kim nhỏ và rỗng. Kiểm tra chẩn đoán hình ảnh, như siêu âm hoặc chụp MRI, được sử dụng để giúp dẫn hướng kim đến đúng vị trí trong tuyến tiền liệt. Các mẫu mô sau đó được xét nghiệm trong phòng thí nghiệm để tìm tế bào ung thư.