Wysoki poziom cholesterolu (hipercholesterolemia)
Cholesterol jest substancją o strukturze podobnej do wosku. Organizm potrzebuje go, aby utrzymać zdrowie. Jednak zbyt duża ilość może powodować problemy. Przemieszcza się on we krwi, przez naczynia krwionośne. Przy dużej ilości cholesterolu we krwi może on odkładać się na ścianach naczyń krwionośnych. Powoduje to ich zwężenie. Zmniejsza tym samym przepływ krwi. W takiej sytuacji istnieje większe ryzyko zawału serca lub udaru mózgu.
Organizm potrzebuje cholesterolu, aby budować nowe komórki i wytwarzać pewne hormony. W organizmie znajdują się 2 podstawowe rodzaje cholesterolu:
-
HDL (lipoproteina o wysokiej gęstości). Jest znana jako „dobry cholesterol”. Zapobiega odkładaniu się złogów tłuszczowych (blaszek miażdżycowych) w tętnicach. W ten sposób chroni przed chorobami serca i udarem mózgu.
-
LDL (lipoproteina o niskiej gęstości). Jest nazywana „złym cholesterolem”. Utrzymuje się w organizmie i przywiera do ścian tętnic. Może później zablokować dopływ krwi do serca i mózgu. Może to spowodować zawał serca (ostry zawał mięśnia sercowego) lub udar.
Organizm wytwarza cały potrzebny mu cholesterol. Jednak cholesterol jest też przyjmowany w wielu spożywanych pokarmach. Należy ograniczyć ilość cholesterolu w diecie, ale także ograniczyć ilość spożywanego tłuszczu. Cholesterol i tłuszcze w diecie to nie to samo. Jednak tłuszcz zawarty w diecie wpływa na poziom cholesterolu. Organizm wytwarza cholesterol z tłuszczu przyjmowanego z pożywieniem. Największy wpływ na ilość cholesterolu wytwarzaną przez organizm ma rodzaj spożywanego tłuszczu. Ten cholesterol stwarza największe ryzyko choroby.
Tłuszcz występuje w 2 rodzajach:
-
Dobre tłuszcze. Są to tłuszcze nienasycone. Istnieją tłuszcze jednonienasycone i wielonienasycone. Podnoszą one poziom dobrego cholesterolu, a obniżają poziom złego cholesterolu. Dobre tłuszcze występują w olejach roślinnych. Obejmuje to oliwę, olej słonecznikowy, kukurydziany i sojowy. Dobre tłuszcze występują również w orzechach i nasionach.
-
Złe tłuszcze. Są to tłuszcze nasycone i tłuszcze trans. Zwiększają one ryzyko wystąpienia chorób. Obniżają dobry cholesterol, a podnoszą poziom złego cholesterolu. Złe tłuszcze występują w czerwonym mięsie i produktach nabiałowych z mleka pełnego. Niektóre rośliny zawierają również dużo tłuszczów nasyconych. Dotyczy to kokosa i palm. Tłuszcze trans podnoszą poziom złego cholesterolu i obniżają poziom dobrego cholesterolu; występują one w margarynach w kostce. Można je znaleźć w wielu daniach typu fast food oraz w wypiekach. Miękka margaryna sprzedawana w plastikowych pudełkach zawiera mniej tłuszczów trans.
Można mieć wysoki poziom cholesterolu we krwi, jeśli spożywa się dietę bogatą w tłuszcze nasycone i nie uprawia się zbyt wielu ćwiczeń. W wielu przypadkach znaczenie ma historia rodzinna. Lekarz może zdiagnozować wysoki poziom cholesterolu za pomocą badań krwi. Leczenie obejmuje dietę niskotłuszczową, zmniejszenie masy ciała i ćwiczenia fizyczne.
Jeśli te wysiłki nie spowodują obniżenia stężenia cholesterolu, lekarz może przepisać leki. Należy je przyjmować codziennie, aby utrzymać niski poziom cholesterolu. Nadwaga również zwiększa ryzyko wysokiego stężenia cholesterolu i chorób serca. Nawet niewielka utrata wagi może pomóc zmniejszyć ryzyko.
Kto może wymagać stosowania statyn?
U osób obciążonych wyższym ryzykiem zawału serca lub udaru mózgu może być konieczne zastosowanie statyn w celu obniżenia stężenia cholesterolu. Jest to uzupełnienie zdrowego żywienia i odpowiedniego stylu życia. Statyny mogą pomóc w zapobieganiu zawałowi serca lub udarowi mózgu. Należy porozmawiać ze swoim lekarzem, jeśli występuje którykolwiek z poniższych stanów:
-
przebyty zawał serca;
-
przebyty udar mózgu lub przemijający atak niedokrwienny (TIA);
-
stabilna lub niestabilna dusznica bolesna;
-
miażdżyca tętnic; stan, gdy blaszki miażdżycowe odkładają się w tętnicach;
-
choroba naczyń obwodowych (PVD);
-
przebyty zabieg polegający na przywróceniu przepływu krwi przez zablokowaną tętnicę;
-
cukrzyca i poziom cholesterolu LDL 70 mg/dl lub wyższy;
-
obciążenie wyższym ryzykiem zachorowania na chorobę serca lub udar mózgu, przy poziomie cholesterolu LDL 70 mg/dl lub wyższym;
-
stężenie cholesterolu LDL wynosi 190 mg/dl lub więcej.
Opieka domowa
Dbając o siebie w domu należy postępować zgodnie z poniższymi wytycznymi:
-
Porozmawiaj ze swoim lekarzem o wdrożeniu diety niskocholesterolowej lub programie odchudzania.
-
Codziennie spożywaj mniej tłuszczów nasyconych i mniej cholesterolu. Oznacza to spożywanie mniejszej ilości czerwonego mięsa i pełnotłustych produktów nabiałowych.
-
Jedz pokarmy zawierające tłuszcze nienasycone. Obejmuje to oleje roślinne, orzechy i nasiona. Jedz więcej owoców, warzyw i ryb. Jedz produkty pełnoziarniste i inne produkty o dużej zawartości błonnika.
-
Naucz się czytać etykiety żywności, aby wiedzieć, co jesz.
-
Porozmawiaj z dietetykiem. Możesz dzięki temu nauczyć się, jak planować posiłki i zmieniać swoją dietę. Można poprosić swojego świadczeniodawcę o skierowanie.
-
Staraj się o najmniej 150 minut aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności w każdym tygodniu. Można to podzielić na 30-minutowe sesje, 5 dni w tygodniu. Wybieraj aktywności, które lubisz. Chodzenie to dobry wybór, jeśli chcesz schudnąć. Jeśli chorujesz na cukrzycę, nadciśnienie lub chorobę serca, zapytaj swojego lekarza, jakie aktywności są zalecane.
-
Jeśli lekarz przepisał leki, należy je przyjmować zgodnie z zaleceniami.
-
Osoby palące powinny zaplanować rzucenie palenia. Porozmawiaj ze swoim świadczeniodawcą. Można uzyskać pomoc w tym zakresie. Palenie obniża poziom dobrego cholesterolu. Może to zwiększyć uszkodzenia spowodowane przez zły cholesterol. Palenie tytoniu jest głównym czynnikiem ryzyka zawału serca, udaru mózgu i miażdżycy.
-
Należy ograniczyć ilość spożywanego alkoholu.
-
Jeśli chorujesz na cukrzycę, porozmawiaj ze swoim lekarzem i dietetykiem o innych zmianach w diecie i stylu życia, które możesz wprowadzić. Konieczne będzie kontrolowanie poziomu cukru we krwi w celu zmniejszenia ryzyka chorób serca i udaru mózgu.
Obserwacja kontrolna
Należy kontaktować się z lekarzem zgodnie z zaleceniami. Zmiany w diecie i stylu życia wymagają co najmniej 3 miesięcy, aby wpłynąć na wyniki badań krwi na obecność cholesterolu. Badania krwi należy wykonywać tak często, jak zaleci to lekarz. Zapytaj, jak przygotować się do badań krwi. Być może konieczne będzie pozostawanie na czczo przed badaniem.
Jeżeli wykonywano u Ciebie RTG, EKG (elektrokardiogram) lub inne badanie, lekarz specjalista je przeanalizuje. Otrzymasz informację, jeżeli jakiekolwiek wyniki badań będą wpływać na opiekę medyczną.
Należy porozmawiać ze swoim lekarzem na temat historii choroby i chorób serca lub wysokiego poziomu cholesterolu w rodzinie. Warto porozmawiać o celach leczenia. Należy planować regularne badania i wizyty kontrolne. Aby osiągnąć cele związane z poziomem cholesterolu, konieczne może być zastosowanie więcej niż 1 leku. Należy poinformować lekarza, jeśli wystąpią działania niepożądane związane ze stosowaniem statyn.
Zadzwoń pod numer 911
Zadzwoń pod numer 911, jeśli wystąpi którykolwiek z poniższych stanów:
-
ból w klatce piersiowej, ramieniu, barku, szyi lub górnej części pleców;
-
duszność;
-
osłabienie lub drętwienie ręki, nogi lub jednej strony twarzy;
-
problemy z mową lub widzeniem;
-
osłabienie, zawroty głowy lub omdlenia.