Dojście centralne (centralny dostęp żylny)

Do czego służy dojście centralne

Dojście centralne często stosuje się zamiast standardowej linii dożylnej, gdy pacjent potrzebuje leczenia dłuższego niż mniej więcej tydzień. Można je również założyć ze względu na to, że niektórych leków nie można bezpiecznie dostarczać do mniejszych żył w dłoni lub ramieniu. Dojście może dostarczać leki, płyny lub składniki odżywcze bezpośrednio do krwiobiegu. Można go również używać do pomiaru przepływu krwi (monitorowanie hemodynamiczne), do pobierania krwi lub z innych powodów. Zapytaj swojego lekarza, dlaczego potrzebujesz dojścia centralnego i jaki jego rodzaj otrzymasz.

Rodzaje dojść centralnych

Dojście centralne zostanie umieszczone w jednej z żył, jak opisano poniżej. Wybór żyły zależy od potrzeb pacjenta i ogólnego stanu zdrowia. Cewnik jest wprowadzany przez żyłę. Jest przesuwany do momentu, aż jego końcówka znajdzie się w dużej żyle w pobliżu serca (żyle głównej). Rodzaje dojść centralnych to:

• Cewnik centralny wprowadzany obwodowo. To dojście jest umieszczane w dużej żyle w górnej części ramienia lub w pobliżu zgięcia łokcia.

• Dojście podobojczykowe. Dojście to jest umieszczane w żyle, która biegnie za obojczykiem.

• Dojście szyjne wewnętrzne. Dojście to jest umieszczane w dużej żyle w szyi.

• Dojście udowe. Dojście to jest umieszczane w dużej żyle w pachwinie.

Zakładanie dojścia centralnego

Dojście centralne umieszcza się w ciele podczas krótkiego zabiegu. Może on zostać wykonany na szpitalnym oddziale ratunkowym lub na sali operacyjnej. Zespół opiekujący się Tobą może Ci powiedzieć, czego się spodziewać. Podczas umieszczania dojścia centralnego:

• Twoje ciało jest w całości przykryte dużą, sterylną serwetą. Odsłonięte jest tylko miejsce, w którym zostanie umieszczone dojście. Skórę czyści się roztworem antyseptycznym. Etapy te obniżają ryzyko zakażenia.

• W pobliże żyły wstrzykiwany jest lek (znieczulenie miejscowe). To znieczula skórę, więc nie odczuwasz bólu podczas zabiegu.

• Kiedy lek przeciwbólowy zacznie działać, cewnik jest delikatnie wprowadzany do żyły. Jest przesuwany do przodu do momentu, aż końcówka cewnika znajdzie się w żyle głównej, blisko serca. Jest to zwykle wykonywane za pomocą aparatu ultradźwiękowego. Aparat ultradźwiękowy pomaga zobaczyć, co dzieje się pod skórą. Pomaga to lekarzowi wprowadzić cewnik do żyły bez uszkodzenia innych tkanek lub narządów.

• Drugi koniec cewnika wystaje ze skóry na kilka centymetrów. Może być luźno przymocowany do skóry szwami, aby utrzymać go na miejscu.

• Cewnik przepłukuje się roztworem soli fizjologicznej w celu jego oczyszczenia. Roztwór może zawierać heparynę. Zapobiega to powstawaniu skrzepów krwi.

• Przeprowadza się RTG lub inne badanie obrazowe. Pozwala to potwierdzić położenie cewnika i sprawdzić, czy nie występują problemy.

Zagrożenia i możliwe powikłania

Tak jak w przypadku każdego zabiegu, założenie dojścia centralnego wiąże się z pewnymi zagrożeniami. Są to między innymi:

• Zakażenie.

• Problem z krwawieniem. To zwykle częściej pojawia się w przypadku nakłucia tętnicy zamiast żyły. Ale może się zdarzyć również przy nakłuciu żyły.

• Nieregularne bicie serca.

• Uszkodzenie żyły lub dróg limfatycznych w pobliżu żyły.

• Zapalenie żyły.

• Pęcherzyk powietrza we krwi (zator powietrzny). Zator powietrzny może przemieszczać się przez naczynia krwionośne i blokować przepływ krwi do serca, płuc, mózgu lub innych narządów.

• Skrzep krwi (zakrzep), który może blokować przepływ krwi. Skrzep krwi może również przemieszczać się przez naczynia krwionośne. Może blokować dopływ krwi do serca, płuc (zatorowość płucna), mózgu lub innych narządów.

• Zapadnięcie się płuca (odma opłucnowa) lub gromadzenie się krwi pomiędzy płucami a ścianą klatki piersiowej (krwiak opłucnej).

• Uszkodzenie nerwu.

• Przypadkowe wprowadzenie do tętnicy zamiast do żyły.

• Cewnik nie jest umieszczony prawidłowo.

W razie jakichkolwiek problemów z dojściem centralnym należy porozmawiać z lekarzem.

Usuwanie

Po zakończeniu leczenia można bezpiecznie usunąć dojście. Obszar wprowadzenia dojścia zostanie oczyszczony. Lekarz przetnie ewentualne szwy mocujące dojście do skóry, a następnie powoli wyciągnie cewnik, do momentu, aż cały cewnik zostanie wyjęty z ciała. Lekarz uciśnie miejsce usunięcia przez minutę lub dłużej, a następnie prawdopodobnie założy na nie opatrunek. Lekarz sprawdzi cewnik, aby upewnić się, że jest nienaruszony i, w zależności od typu dojścia, może go zmierzyć.